برگه اصلی
همه مقالات
روند نوین صنعت برق
نوامبر
صنعت کابل نقش زیرساختی و حیاتی در انتقال و توزیع انرژی الکتریکی و نیز در زیرساخت‌های ارتباطی و انرژی‌های تجدیدپذیر دارد. فشار برای خنثی‌سازی کربن، گسترش شبکه‌های بادی دریایی، نیاز به انتقال توان با فاصله‌های طولانی و الزامات ایمنی و محیط‌زیستی، همگی موجب شده‌اند تا بازار کابل‌ها، فناوری‌ها و زنجیره تأمین صنعت کابل در سال‌های اخیر با سرعت بالایی تکامل یابد.
چشم‌انداز بازار کابل برق (اندازه، رشد و مناطق کلیدی)
گزارش‌های بازار نشان می‌دهند که اندازه بازار کابل‌های قدرت جهانی در بازه ۲۰۲۴ – ۲۰۲۵ در محدوده صدها میلیارد دلار قرار دارد و انتظار می‌رود بازار تا دهه آینده با رشد قابل توجهی روبه‌رو شود؛ مثلاً تحلیل‌های گروه‌های تحقیق بازار رشد و افزایش ارزش بازار را گزارش کرده‌اند که نشان از تقاضای فزاینده در آسیا و توسعه زیرساخت‌های انتقال دارد.
کابل‌های زیردریایی (Subsea) و محرک اصلی رشد
افزایش پروژه‌های بادی دریایی، نیاز به هم‌بستگی شبکه‌ها (interconnectors) بین کشورها و پروژه‌های انتقال توان با مسافت زیاد باعث رشد شدید تقاضا برای کابل‌های زیردریایی و کابل‌های HVDC شده است. قراردادهای بزرگی بین اپراتورهای شبکه و تولیدکنندگان کابل در اروپا و سایر نقاط جهان منعقد شده و پروژه‌های بین‌کشوری (مثلاً اتصال شبکه‌ها میان بریتانیا و همسایگان اروپایی) در حال اجرا یا تصویب‌اند. این حوزه به‌خاطر سرمایه بالا و پیچیدگی نصب و نیز حساسیت ژئوپلیتیکی، یکی از بازیگران کلیدی رشد بازار است.
عایق‌ها و مواد: تکامل XLPE و رقابت با فناوری‌های قدیمی
عایق‌های کراس‌لینک‌شده پلی‌اتیلن (XLPE) به‌سرعت به استاندارد غالب برای کابل‌های توزیع و انتقال تبدیل شده‌اند؛ بهبودهای فرآیند کراس‌لینک‌سازی، فرمولاسیون افزودنی‌ها و کنترل تولید باعث شده‌اند XLPE عملکرد بهتری در ولتاژهای بالاتر، دمای عملیاتی بیشتر و پایداری دی‌الکتریک ارائه کند. تولیدکنندگان روی کاهش نفوذ رطوبت، افزایش عمر تخمینی و کاهش اتلاف سرمایه‌گذاری می‌کنند.
کابل برق اَبَرهادی (Superconducting) مسیر پژوهش تا کاربرد
پژوهش‌های اخیر در زمینه سیم‌ها و نوارهای اَبَرهادی دمای بالا (HTS) نوید افزایش چشمگیر ظرفیت جریان برای مقاطع کوچک‌تر را می‌دهند. در سطح آزمایشگاهی و پروژه‌های نمونه‌محور، مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه مواد هنوز چالش است؛ با این حال رکوردهای عملکردی جدید نشان می‌دهد مسیر فناوری برای کاربردهای ویژه (مثلاً مقاطع شهری با محدودیت فضا یا اتصال نیروگاه‌های بزرگ در هسته شبکه) بازتر شده است.
کابل‌های «هوشمند» و نظارت پیوسته، حسگرها
روند تجهیز کابل‌ها به حسگرها Fiber-optic sensing و DTSیا همان Distributed Temperature Sensing و انواع دیگر حسگرها برای نظارت دما، مکان‌یابی خطا و پیاده‌سازی نگهداری مبتنی بر وضعیت در حال تسریع است. این سیستم‌ها به اپراتورها امکان می‌دهند از وضعیت واقعی کابل در زیر خاک، تونل یا دریا آگاه شوند و از خرابی‌های بزرگ جلوگیری کنند.
پایداری، بازیافت و اقتصاد در گردش
فشارهای زیست‌محیطی، مسئولیت اجتماعی و اهداف کاهش انتشار کربن موجب شده صنعت کابل به سمت بازیافت بیشتر مس و آلومینیوم و بازیابی مواد عایقی حرکت کند. برخی تولیدکنندگان بزرگ برنامه‌ها و سرویس‌های بازیابی کابل‌های فرسوده و فرآیندهای بازتولید باتری و مواد اولیه را پیاده کرده‌اند تا حلقه تأمین را بسته و وابستگی به مواد اولیه تازه را کاهش دهند. این حرکت هم از منظر اقتصادی و هم از منظر قوانین زیست‌محیطی اهمیت زیادی پیدا کرده است.
استانداردها، ایمنی و مقررات
الزامات آتش‌سوزی و ایمنی مثل استفاده از Low Smoke Zero Halogenیا همان LSZH در محیط‌های حساس و استانداردهای بین‌المللی IEC و غیره نقشی محوری در طراحی پوشش‌ها، انتخاب مواد و تست‌های پذیرش دارند. بازار در حال حرکت به سمت مواد ایمن‌تر برای انسان و محیط است، هر چند هزینه و کارایی فنی باید متوازنتر شود.
بازیگران کلیدی، زنجیره تأمین و مسائل ژئوپلیتیکی
شرکت‌های بزرگ تولید کابل مانند Prysmian، Nexans، NKT، Hellenic Cables و سایر بازیگران منطقه‌ای سهم بزرگی در بازار دارند. قراردادهای دولتی و اپراتورهای انتقال برق (مثل قراردادهای گسترده تامین کابل که توسط اپراتورهای ملی در اروپا منعقد شده‌اند) ظرفیت تولید و اولویت‌بندی زنجیره عرضه را شکل می‌دهند. هم‌زمان، حساسیت‌های امنیتی نسبت به زیرساخت‌های زیردریایی و حتی مالکیت کشتی‌های کابل‌گذاری باعث شده کشورها و شرکت‌ها به دنبال تضمین ظرفیت‌های داخلی یا همکاری‌های استراتژیک باشند.
چالش‌ها
کمبود ظرفیت تولید در بازه‌های اوج تقاضا مثل پروژه‌های بزرگ دریایی که منجر به رقابت برای ظرفیت تولید و زمان‌بندی می‌شود، از دست چالش‌هاست. همچنین قیمت فلزات پایه (مس، آلومینیوم) که هزینه تمام‌شده کابل را شدیداً تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. باید استانداردها و زمان‌بر بودن آزمایش‌ها و تاییدها برای کابل‌های HVDC و زیردریایی را نیز در این حوزه در نظر گرفت. همچنین نیاز به نیروی انسانی ماهر برای نصب زیرساخت‌های ویژه (نصب زیردریایی، لحیم‌کاری مخصوص، ذوب و …) نیز یکی از چالش های این حوزه است.
فرصت‌های استراتژیک صنعت کابل برق
سرمایه‌گذاری در خطوط تولید XLPE پیشرفته، و برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت تولید با هدف گرفتن قراردادهای بلندمدت شبکه‌های ملی و پروژه‌های بادی دریایی.
توسعه محصولات با قابلیت‌پایش (کابل‌های هوشمند) و ارائه سرویس‌های مانیتورینگ به اپراتورها می‌تواند درآمدهای تکرارشونده ایجاد کند.
ادغام راهکارهای بازیافت در زنجیره عرضه و تبلیغ مزایای زیست‌محیطی برای جذب قراردادهای دارای شرط پایداری.
پایش پژوهش‌های حوزه اَبَرهادی و بررسی فرصت‌های نمونه‌پروژه‌ای، تا در صورت افت هزینه مواد، سریع وارد فاز تجاری شوید.
